Glutation czesto nazywany jest 'krolem antyoksydantow’, produkowany i wykorzystywany przez kazda komorke ludzkiego ciala przez co ma szeroki zakres wlasciwosci zdrowotnych. Suplementujac glutation trzeba zwrocic uwage na forme suplementu – najwyzsza wchlajalnoscia cechuja sie formy liposomalne i takowe tez polecam.
Glutation jest peptydem skladajacym sie z aminokwasow. Wg.naukowcow, moze byc on dobrym wskaznikiem sredniej dlugosci zycia. Tak jak witamina C czy E, glutation jest waznym antyoksydantem – poprzez usuwanie wolnych rodnikow, chroni rozne uklady organizmu przed chrobami i ich dysfunkcja. Pelni on rowniez funkcje ochronna przed ksenobiotykami (lekami, zanieczyszczeniami, kancerogenami).
Jego niedobor przejawia sie zwiekszona podatnoscia na stres oksydacyjny, co przeklada sie na choroby takie jak rak, choroba Parkinsona czy Alzheimera, stad tez regulacja jego metabolizmu jest kluczowa w celu zapewnienia sobie optymalnego zdrowia. Jakie jeszcze pelni funkcje i przed czym moze ochronic?
W jednym z badan 38 pacjentow w wieku 21-62lata otrzymywalo 1 gram glutationu dziennie przez 4 tygodnie. Dzialania nieporzadane byly ograniczone, jednak obejmowaly – zwiekszone wzdecia, luzne stolce(5 pacjentow), zaczerwienienie twarzy(2 pacjentow), przyrost masy ciala(1 osoba) – naturalnie w/w problemy wcale nie musialy byc powiazane bezposrednio z glutationem. Osobiscie bralem 2.5grama w formie dozylnej dziennie(bardzo krotki okres czasu) i niczego negatywnego nie zanotowalem. Bralem rowniez po 300mg przez dlugi okres czasu(w formie podjezykowej) i takze negatywnych skutkow ubocznych nie doswiadczylem.
Najwazniejsze w wytwarzaniu glutationu sa aminokwas glicyna, metionina oraz cysteina jak i rowniez selen, ktory odpowiedzialny jest za utrzymywanie zdrowego poziomu glutationu, gdyz jest on skladnikiem peroksydazy glutationowej, enzymu, ktory neutralizuje wolne rodniki. Osobiscie polecam takze suplementacje ALA, ktory zwieksza poziomy glutationu w komorkach.
Post wydał Ci się wartościowy?a może po prostu mnie lubisz ;)?podziel się nim na Facebooku i go udostępnij!
Polub tego bloga na FB, gdzie znajdziesz też dodatkowe newsy, których tutaj nie publikuje https://www.facebook.com/zdrowiebeztajemnic
Obserwuj mnie na instagramie www.instagram.com/premyslaw84
Głosuj i wybieraj kolejne tematy – prawa strona bloga – zakładka „Ankieta”
ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3628138/
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8001743
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24835770
medicinenet.com/script/main/art.asp?articlekey=50746
ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3664913/
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19169150
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14555227
ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2756154/
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12818476
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14988435
kellersformula.com/glutathione-deficiency/
tandfonline.com/doi/abs/10.1080/10715769900300851
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19169150
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19393193
tandfonline.com/doi/abs/10.1080/10715769900300851
ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3628138/
ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3048347/
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24978607
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/2065663/
ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3048347/
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26362762
ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2756154/
instituteofwomenshealth.com/wp-content/uploads/2013/04/Burdette-Oxidative-Therapy-and-Hormones.pdf
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21693129
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25130202
ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3964749/#R37
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21552194
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7972287
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17652828
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10880854
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24960578
onlinelibrary.wiley.com/store/10.1046/j.1432-1327.2000.01595.x/asset/j.1432-1327.2000.01595.x.pdf;jsessionid=BBD638CC57470129A86D18A6CA32A856.f01t03?v=1&t=iq3l2nh5&s=7f87170e0d01c37b90a9f2fc28e521d5a6a74bda
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23325230
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23959789
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24008671
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23089304
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23089304
ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3048347/
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15731094
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17046819/
gut.bmj.com/content/42/4/485.full
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17937616/
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18612812/
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16917939/
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15585776/
ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3628138/
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14555227
hindawi.com/journals/omcl/2013/972913/
ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3664913/
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24149024
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15386533
hindawi.com/journals/omcl/2013/972913/#B10
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18436195
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26949749
ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3964749/#R37
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17652828
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17184924
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24568073
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16984739
nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa030535#t=article
journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0004871
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15256685
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26242742
nhlbi.nih.gov/research/reports/2004-oxidative-stress
conferenciasindromemetabolico.org/wp-content/uploads/2013/02/Is_Oxidative_Stress_the_Pathogenic_Mechanism_Underlying.pdf
sciencedirect.com/science/article/pii/S0085253815487095
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23089304
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26461335
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/1501736
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26694382
ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2596047/
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7342494
businesswire.com/news/home/20160505005229/en/Study-Reveals-Glutathione%E2%80%99s-Role-Combating-Non-Alcoholic-Fatty
researchgate.net/publication/51173133_Cellular_glutathione_in_fatty_liver_in_vitro_models
ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4455547/
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26809999
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24634252
ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4455547/
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8869667
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24441868
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22656858
sciencedirect.com/science/article/pii/S0167488912001760
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12217624
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24742380
nlm.nih.gov/medlineplus/copd.html
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27117852
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20073373
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22610662
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20073373
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11349462
ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3012032/
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21896138
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11180282
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23010849
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26692723
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27174401
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25757563
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24081740
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/2112750/
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24081740
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23409922
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23409922
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8125859
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23089304
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23089304
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14726422
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10409605
sciencedirect.com/science/article/pii/S0012369215324077
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27088927
ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4207440/
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27088927
webmd.com/vitamins-supplements/ingredientmono-717-glutathione.aspx?activeingredientid=717
ijdvl.com/article.asp?issn=0378-6323;year=2013;volume=79;issue=6;spage=842;epage=846;aulast=Malathi#ref8
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21875351
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18499536
webmd.com/vitamins-supplements/ingredientmono-717-glutathione.aspx?activeingredientid=717
Urydyna jest składnikiem RNA, który ma pozytywne właściwości zdrowotne u ludzi. Polepsza funkcje mózgu oraz łagodzić problemy psychiczne jak i również zmniejsza ból czy też ochrania serce.
Urydyna jest jednym z 5 nukleozydów z których składa się kwas nukleinowy. Jest ważnym komponentem RNA oraz odgrywa ważną rolę w centralnym układzie nerwowym. U osób dorosłych, urydyna jest syntetyzowana w wątrobie jako monofosforan urydyny (UMP) i wydzielany jest do krwi. Urydyna może również występować jako trifosforan urydyny lub urydyno-5-monofosforan. Występuje w wielu roślinach jak i obecna jest w mleku matki. Bierze udział w szklaku glikolizy(zamiana glukozy w pirogronian).
– Owies
– Mięso takie jak wątróbki wieprzowe i wołowe
– Drożdze piwowarskie
– Piwo,
– Mleko z piersi matki
– Warzywa takie jak pieczarki, brokuły
– Ryby
– Suplementy diety
Post wydał Ci się wartościowy?a może po prostu mnie lubisz ;)?podziel się nim na Facebooku i go udostępnij!
Polub tego bloga na FB, gdzie znajdziesz też dodatkowe newsy, których tutaj nie publikuje https://www.facebook.com/zdrowiebeztajemnic
Obserwuj mnie na instagramie www.instagram.com/premyslaw84
Głosuj i wybieraj kolejne tematy – prawa strona bloga – zakładka „Ankieta”
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21401495
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15705349
medicinenet.com/anemia/article.htm
ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4011061/
ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3062998/
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24769901
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18606862
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8372096
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17184749
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16055952
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26679082
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22128442
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26369416
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25339588
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16543499
ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4687443/
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18713276
ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3080753/
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15705349
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21085568
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16152713
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10678637
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8665037
moreirajr.com.br/revistas.asp?fase=r003&id_materia=3707
ebm.sagepub.com/content/204/1/49.abstract
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21401495
sciencedirect.com/science/article/pii/S0304383516000197
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23462325
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20471392
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20544544
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18387359
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12370853
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8947961
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11786646
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26369416
ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4687443/
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8665037
Natural killers jest to grupa komórek odpowiedzialna za zjawisko naturalnej cytotoksyczności niezbędnej do walki z infekcjami. Produkowane są w szpiku kostnym, węzłach chłonnych, śledzionie, migdałkach i grasicy skąd następnie wprowadzane są do obiegu krwi. Aktywacja komórek NK następuje w przypadku, kiedy sprawdzana przez nie komórka organizmu nie ma na swojej powierzchni białka MHC klasy 1 bądź gdy ich stężenie jest obniżone – np. w przypadku zakażeń wirusowych oraz w przypadku nowotworu.
Naturalni zabójcy są aktywni po ok.3dniach od rozpoczęcia infekcji, silnie reagują na takie cytokiny zapalne jak IL-2, IL-4 czy IFN alfa lub IFN beta. Hamująco na nie działają prostaglandyny E2 oraz TGF-beta.
Jakie funkcje posiadają?
– Osoby cierpiące na niedobór NK mają częste infekcje wirusowe i bakteryjne oraz umierają przedwcześnie.
– wg.badań osoby z niedoborem NK są bardzo podatne na zarażenie wirusami z grupy herpes
– pomagają w walce przeciwko wirusowi HIV
– myszy z obniżoną ilością NK są bardziej podatne na nowotwory(to samo zreszta wykazano takze i u ludzi)
Aktywacja komórek NK
Komórki NK krążące w obiegu pozostają w stanie spoczynku. Aktywowane przez cytokiny zapalne atakują komórki zaatakowane przez infekcję patogenem. Kiedy są aktywowane, wytwarzają takie cytokiny jak interferony czy TNF-alfa. Naturalni zabójcy uwalniają białko(perforynę) które tworzy pory w membranie zakażonej komórki. Następnie wytwarzane są granzymy które przechodzą przez te pory wchodząc do cytoplazmy zarażonej komórki doprowadzając do jej śmierci.
Co się dzieje w przypadku podwyższonej ilości NK
W badaniach wykazano, że otyłość powoduje zwiększoną ekspresję(pobudzenie) genów zapalnych w tkance tłuszczowej. Podwyższa to aktywność komórek NK jedynie w tłuszczu brzusznym. Kiedy komórki NK są redukowane, zapalenie tkanki tłuszczowej jest tłumione i poprawia się odporność na insulinę. Dzieje się tak gdyż komórki NK kontrolują oporność na insulinę poprzez wytwarzanie białek które wpływają na makrofagi. W astmie z kolei, komórki NK mają wpływ na odpowiedz immunologiczną przeciwciał IgE i mogą zaostrzyć ten stan. W cukrzycy typu 1, podwyższona ilość naturalnych zabójców dodatkowo niszczy komórki beta trzustki. Także u kobiet u których dochodzi do poronień obserwuje się zwiększony poziom komórek NK.
Komórki NK a układ odpornościowy(limfocyty Th1)
Podwyższony stan Limfocytów Th1(cytokin IL-12 i IL-2) zwiększa aktywność komórek NK. Inne badanie z kolei dowodzi że komórki NK są zdolne do obniżania odpowiedzi komórkowej Th1.
W jakich stanach i chorobach występuje niedobór komórek NK
– choroba nowotworowa – NK pożerają komórki raka
– infekcje wirusowe(niska ilość i aktywność) – NK masakrują wirusy
– syndrom przewlekłego zmęczenia (niska aktywność)
– stwardnienie rozsiane (niska aktywność)
– RZS(reumatoidalne zapalenie stawów) – niska ilość i aktywność
– Toczeń (niska ilość i aktywność)
– Ich utrata związana jest z szybkim starzeniem się organizmu
Jak zwiększyć ilość NK
– Ćwiczenia fizyczne
– Masaże
– Kurkumina
– Cynk
– Czosnek
– Astaksantyna
– Melatonina
– Astragalus
– Spirulina poprzez blokowanie oksydazy NADPH
– Żeń Szeń
– Echinacea(Jeżówka)
– Jagody
– Peptydy grasicy
– Dan Shen(Salvia Miltiorrhiza)
– Zwiększając poziom dopaminy
– Zwiększając poziom T3
– Zwiększając poziom prolaktyny
– zwiększając poziom Wazoaktywnego peptydu jelitowego(VIP)
Wzmocnienie aktywności komórek NK
– Ćwiczenia fizyczne (zwłaszcza trening siłowy)
– Antyoksydanty
– Masaże
– Pieczarki
Co zwiększa ilość Naturalnych Zabójców przy podniesionym poziomie limfoctyów Th1 i nie powoduje zwiększenia stanów zapalnych:
– Kurkumina
– Resveratrol
– Andrographis
– Magnez
– Calcium-Magnezium Butyrate(ButyrAid na iherb.com)
– Kardamon
– Probiotyki S.boulardii,L.casei,L.bulgaricus
– Witamina b12(koniecznie w postaci metylokobalaminy lub koenzymu b12)
– Allicyna zawarta w czosnku
Sposoby na zwiększenie zarówno NK jak i całego ramienia Limfocytów Th1
– AHCC(now foods np.)
– Astragalus
– Beta glukany
– Jagody Goji
– Reishi(na noc)
– Gynostemma
– Żeńszeń
– Echinacea(jeżówka
– Chlorella
– GOS(
– Low Dose Naltrexone(LDN)
– GOS(Galakto-oligosacharydy)
– Cocoa Calm(np.firmy Swanson)
– Koenzym Q10
– Witamina E(ale tylko u starszych kobiet, u mężczyzn z badań wynika że nie zwiększa)
– Arabinogalaktan(prebiotyk)
Jak obniżyć ilość NK
– Lektyny – inicjują nadmierną produkcję poliamin których wysoki poziom może obniżyć liczebność NK
– Kwas liponowy
– Kortyzol
– 2,3 dikydrooksygenaza indolanowa(IDO) – aktywowana przez kortyzol i stan zapalny
– kwas foliowy(syntetyczna forma)
– Somatostatyna(hormon wzrostu)
Jak obniżyć cytotoksyczność komórek NK
– Acetylocholina(wysoki poziom)
– Estriadol(wysoki poziom)
– Marihuana(THC oraz CBD)
– Opioidy
– Kwas foliowy
– DHA z ryb(możliwe że i z oleju lnianego także – chodzi mi o konwersje ALA do DHA)
Poziomy komórek Natural Killers można sprawdzić badaniem CD57 (odradzam laboratoria Synevo – poprostu drogi lab plus 2 razy zdarzyło im sie zagubić moje fiolki z krwią).
Post wydał Ci się wartościowy?a może po prostu mnie lubisz ;)?podziel się nim na Facebooku i go udostępnij!
Polub tego bloga na FB http://www.facebook.com/zdrowiebeztajemnic
en.wikipedia.org/wiki/Natural_killer_cell
boundless.com/microbiology/textbooks/boundless-microbiology-textbook/immunology-11/innate-defenders-138/natural-killer-cells-705-4300/
ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3917661/
sciencedaily.com/terms/natural_killer_cell.htm
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14688463
hajduk.pl/index.php/13-pieczarka-a-zdrowie/24-grzyby-rak-odpornosc
biomedical.pl/zdrowie/perforyna-niebezpieczna-proteina-a1561.html
zespoldowna.info/arabinogalaktan-nowy-prebiotyk.html
sciencedirect.com/science/article/pii/S1658387614001083
ciml.univ-mrs.fr/science/lab-eric-vivier/home
eurekalert.org/pub_releases/2016-03/jdc-nkc033116.php
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12209134
pharmrev.aspetjournals.org/content/55/2/241.full#title10
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26381393
ajcn.nutrition.org/content/71/2/590.full
sciencedirect.com/science/article/pii/S2314853513000334
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8707483
celldiv.biomedcentral.com/articles/10.1186/1747-1028-3-14
ajcn.nutrition.org/content/71/2/590.full
jn.nutrition.org/content/136/3/816S.full
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20651366
immunityageing.biomedcentral.com/articles/10.1186/1742-4933-2-17
sigmaaldrich.com/life-science/nutrition-research/learning-center/plant-profiler/astragalus.html
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18158824
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/2963645
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20835851
easacademy.org/research-news/article/effect-of-blueberry-ingestion-on-natural-killer-cell-counts-oxidative-stress-and-inflammation
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23799052
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16614380
joe.endocrinology-journals.org/content/202/1/55.full.pdf
ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1809301/
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/2993412
epubs.scu.edu.au/hahs_pubs/474/
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10807157
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8707483
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17513409
academia.edu/5743487/Immunomodulatory_potential_of_Curcuma_longa_A_review
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20082299
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21039043
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19388865
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23846901
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20210607
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24059806
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22761192
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22645023
ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3875921/
jn.nutrition.org/content/136/3/816S.full
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/1841551
ahccresearch.com/pdf/Best%20of%20Naturopathy%20Belanger%20Townsend%20Letter.pdf
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/1301849
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/2060581
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24299844
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12916709”
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24832985
vrp.com/digestive-health/digestive-health/lectins-their-damaging-role-in-intestinal-health
plosone.org/article/info%3Adoi%2F10.1371%2Fjournal.pone.0013058
press.endocrine.org/doi/abs/10.1210/endo-129-3-1653?journalCode=endo
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16365081
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7991446
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21162212
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8087860
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/3031322
ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3005548/table/T1/
ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3719261/
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16365081
ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11237929
epubs.scu.edu.au/hahs_pubs/474/