Meningokoki i gonokoki czyli Neisseria meningitidis i sepsa oraz gonorrhoae i rzeżączka

Meningokoki (do których należy Neisseria meningitidis, dwoinka zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych) jest to gram negatywna bakteria, wywołującą zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i posocznicę / sepse (tzw.choroba meningokokowa), jak i także  zapalenie płuc, zapalenie stawów, zapalenie ucha środkowego, zapalenie nagłośni, zapalenie osierdzia i wsierdzia, zapalenie szpiku kostnego, zapalenie spojówek, zapalenie gardła i inne. ¹⁾karger.com/Article/Abstract/324008 Do zakażenia dochodzi przez bezpośredni kontakt lub drogą kropelkową na odległość do 1 m.
Bezobjawowych jest ok. 10% przypadków. Szczepy izolowane od nosicieli zazwyczaj nie są patogenne. Choroba występuje tylko u 1 na 1000–5000 osób, u których doszło do kolonizacji nosogardła.

Co sprzyja infekcji meningokokami?

Czynnikami sprzyjającymi zachorowaniu są przeważnie choroby autoimmunologiczne (dominacja limfocytów th2) czy też leczenie immunosupresyjne zatem ogólno pojęte osłabienie układu odpornościowego(niskie limfocyty th1). Dodatkowy czynnik ryzyka stanowi poprzedzająca infekcja dróg oddechowych, czynne i bierne palenie papierosów czy też infekcja wirusem HIV.  Zapadalność na inwazyjną chorobę meningokokową w Europie waha się od 0,1/100 000 mieszkańców (Rumunia) do 9,3/100 000 ­(Irlandia) . W ostatnich latach zapadalność na tą chorobę meningokokową w Polsce wynosiła w Polsce mniej niż 10 osób/100 000 mieszkańców(także straszenie meningokokami (i szczepionkami) w Polsce jest totalnie bezzasadne – więcej osób potknie się o nierówne płyty chodnikowe i umrze niż zaliczy zgon spowodowany meningokokami).  ²⁾Skoczyńska A., Kadłubowski M., Hryniewicz W.: Inwazyjna choroba meningokokowa i inne bakteryjne zakażenia ośrodkowego układu nerwowego – zasady postępowania, ?-medica Press, Bielsko–Biała 2004.

Sposób działania meningokoka Neisseria meningitidis

Bakteria ta w zakażonym organizmie znajduje się częściowo wewnątrz, częściowo zewnątrz białych krwinek . Meningokok ma również zdolność do szybkiej zmiany swoich antygenów powierzchniowych, dzięki czemu przełamuje mechanizmy obronne żywiciela i dzięki temu szybciej rozwija się infekcja. Bakteria ta wytwarza otoczkę, za pomocą której możliwe jest przeżywanie patogenu we wrogim środowisku- wewnątrz naczyń krwionośnych gospodarza. 
Neisserią meningitidis może zarazić się każdy bez względu na wiek jednak najbardziej narażone na zakażenia są  dzieci oraz młodzież. Meningokoki żyją w wydzielinie jamy nosowo-gardłowej, a także w jamie ustnej człowieka.Diagnoza schorzeń wywołanych przez meningokoki niestety jest bardzo trudna. A to za sprawą tego, że pierwsze objawy zakażenia nie różnią się zwykle od objawów towarzyszących przeziębieniu lub grypie. Choroba meningokokowa rozwija się szybko i ma bardzo ciężki przebieg.

Jakie objawy mogą wskazywać na infekcję meningokokami?

• podwyższona temperatura ciała (ponad 38°C lub poniżej 36°C)
• przyśpieszone tętno( do ponad 90/min)
• przyśpieszony oddech( ponad 20/min. lub PaCO2 < 32 mm Hg)
• leukocytoza (ponad 12 000 /_l (mm3)) lub leukopenii (poniżej 4 000 / _l (mms) ), bądź pojawienie się ponad 10% niedojrzałych postaci granulocytów obojętnochłonnych we krwi 
• No i naturalnie SEPSA, której objawy to zaburzenia czynności układu krążenia, układu oddechowego, zaburzenia czynności nerek, zaburzenia metaboliczne i parę innych.

Najczęstszym objawem sepsy meningokokowej jest pojawiające się na samym początku zakażenia dreszcze, które to wywoływane są wydzielaniem toksyn przez drobnoustroje do krwi. Rozwojowi choroby towarzyszy zwykle wysoka gorączka i to taka nie regularna typu 37-40 i nagły spadek lub długo utrzymująca się różnica temperatur ale nie spadająca poniżej 37stopni. To samo jest z ciśnieniem tętniczym – występuje spadek i nagłe przyspieszenie do 120-140/min. Niedociśnienie i rozwijający się zespół wykrzepiania wewnątrznaczyniowego – tzw. DIC (disseminated intravascular coagulation), powodują sinicę części obwodowych (tj. kończyny, nos, uszy). W zespole DIC endotoksyna wytwarzana przez N.meningitidis, powoduje aktywację układu krzepnięcia. Zazwyczaj wśród objawów pojawia się również bladość skóry z żółtym odcieniem, a także wylewy oraz wybroczyny skórne. Wybroczyny skórne, a szczególnie plamica wskazują na obecność Neisseria meningitidis.

Ze strony układu pokarmowego często obserwowanymi dolegliwościami są pojawiające się nudności, wymioty a także biegunka. Miejscowe zmiany spowodowane wniknięciem zarazków, polegają na powstawaniu ognisk martwicy- często krwotocznej oraz na tworzeniu się charakterystycznych ropni. Zmiany te mogą dotyczyć wszystkich tkanek, dając w zależności od umiejscowienia różne objawy kliniczne( zapalenie płuc, mięśnia sercowego, ropnie nerek itp.) 
W badaniach laboratoryjnych u chorych z posocznicą stwierdza się m.in. niedokrwistość, małopłytkowość, trzycyfrowy OB, podwyższenie stężenia mocznika, kreatyniny. W niektórych przypadkach diagnozowany jest także odczyn białaczkowy. To tyle z czystej,ogólnej teorii.³⁾ laboratoria.net/artykul/11848.html

⁴⁾Brzozowski R,2001. Vademecum lekarza praktyka. Wydanie I. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL: 163-169.⁵⁾Gumułka WS, Rewerski W,1992.Encyklopedia zdrowia, tom I. Wydanie I. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN: 1043-1044.⁶⁾Herold G,2008. Medycyna wewnętrzna, repetytorium dla studentów medycyny i lekarzy, tom II. Wydanie V. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL: 1143-1146.⁷⁾Irving W, Boswell T, Ala’Aldeen D,2008. Mikrobiologia medyczna. Krótkie wykłady. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN: 173-174; 316-322; 379-383.⁸⁾Kassura B,1974.Choroby zakaźne i inwazyjne. Podręcznik dla studentów medycyny. Wydanie I. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw lekarskich: 94-95; 124-127.⁹⁾Płusa T, Targowski T, 2008. Postepowanie u chorych na sepsę. Pol. Merk. Lek., 2008, XXIV, Supl. 2, 33¹⁰⁾Gierek D, Kuczera M, Dąbek J, Piłat D, Kurtok-Nowak A, 2011. Analiza leczenia chorych z ciężką sepsą w Oddziale Anestezjologii i Intensywnej Terapii Górnośląskiego Centrum Medycznego. Anestezjologia Intensywna Terapia, 2011,XLIII,1; 22-28¹¹⁾Motak A,1967. Choroby zakaźne. Wydanie V. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich: 140-145¹²⁾baxter.com.pl/conditions/infectious_diseases/sub/meningitis2.html¹³⁾eioba.pl/a/1k8j/sepsa-co-warto-wiedziec¹⁴⁾meningokoki.info.pl¹⁵⁾

sepsa.pl¹⁶⁾Centers for Disease Control and Prevention: Meningococcal disease, [w:] Epidemiology and Prevention of Vaccine-Preventable Diseases, red.: Atkinson W., Hamborsky J., McIntyre L., Wolfe S., Public Health Foundation, Washington DC 2007, 271–82.

Jakie ciekawe informacje można znaleźć na temat gonokoków takich jak Neisseria gonorrhoae?

Rzeżączka jest jedną z najbardziej znanych chorób wenerycznych. Nieleczona ,może doprowadzić do trwałych, groźnych dla zdrowia, powikłań. Jest chorobą zakaźną układu moczowo-rozrdoczego. Wywołuje ją bakteria dwoinki – Neisseria gonorrhoae, znana potocznie jako gonokok. Do zarażenia gonokokiem Neisseria gonorrhoae dochodzi w wyniku kontaktów seksualnych(wszystkich – nie tylko tych klasycznych 😉 ). Co nie ciekawe, gonokok może się dostać do organizmu także w wyniku zakażenia pośredniego (np. przez używanie ręcznika zarażonej osoby, siadanie na muszli klozetowej, na której bytują bakterie itp.).

Jak rozpoznać rzeżączkę?

U mężczyzn pierwsze objawy rzeżączki mogą pojawić się nawet do dwóch tygodni po zarażeniu gonokokiem. Najbardziej charakterystycznymi symptomami choroby jest ból cewki moczowej, nasilający się przy próbie oddania moczu oraz ropna wydzielina z cewki moczowej. Sporadycznie może pojawiać się również obrzęk w okolicach jąder oraz zapalenie żołędzia.U kobiet objawy mogą pojawić się w ciągu ok. tygodnia-dwóch od zarażenia gonokokiem. Do najczęstszych należy ból i pieczenie przy oddawaniu moczu, ropne upławy z pochwy czy bóle w podbrzuszu.

Jak wykryć rzeżączkę spowodowaną gonokokiem Neisseria gonorrhoe?

Badanie laboratoryjne wydzieliny z cewki moczowej u mężczyzn, a w przypadku kobiet – z wydzieliny pochwowej. Wydzielinę bada się pod kątem występowania DNA gonokoka rzeżączki.

Jakie są ewentualne powikłania nieleczonej rzeżączki?

Rzeżączka jest bardzo niebezpieczną chorobą, która nieleczona bądź źle leczona może doprowadzić do wielu, groźnych dla ludzkiego zdrowia i życia, powikłań. Te najpoważniejsze to:

• zwiększenie podatności na choroby przenoszone drogą płciową,
• niepłodność (zarówno u kobiet, jak i mężczyzn),
• problemy z ciążą (ciąża pozamaciczna, ślepota u noworodka zarażonego przy przejściu przez drogi rodne kobiety),
• zapalenia narządów wewnętrznych, stawów, oka,
  możliwość uszkodzenie serca.
  ¹⁷⁾choroby-weneryczne.com/ch/rzezaczka.php

No dobra, a co mówią badania na temat Meningokoka Neisseria meningitidis i gonokoka gonorrhoae?

• Ból stawów rzadko jest powikłaniem posocznicy meningokowej. Przypadek 29latka który miał właśnie taki problem wraz z obrzękiem stawów i wybroczynami. Sprawcą była Neisseria meningitidis. ¹⁸⁾ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25694633
• Oporność Neisseria meningitidis na antybiotyki z różnych ich grup została udowodniona ¹⁹⁾ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3910782/. Neisseria g. z kolei ma w sobie jedną porynę – PorB co powoduje antybiotykooporność. ²⁰⁾ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3910782/
• W jednym z badań gonokoki znaleziono(u homoseksualnych mężczyzn jeśli to ma jakieś wogóle znaczenie) w cewce moczowej, odbytnicy i gardle, natomiast meningokoki w cewce moczowej i odbytnicy. ²¹⁾ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/6826712
• Neisseria g. pobiera żelazo z transferyny ²²⁾ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/3126143
• N.meningitidis przechodzi bariere krew mózg i aktywuje mikroglej oraz astrocyty(komórki układu odpornościowego mózgu). Mikroglej wytwarza cytokinę przeciwzapalną IL-10 aby zniwelować stany zapalne wywołane przez tego meningokoka. ²³⁾ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16419089
• Neisseira gonorrhoeae zwiększa poziomy przeciwzapalnej cytokiny IL-10. ²⁴⁾ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22844448
• Neisseira meningitidis zawiera na swojej powierzchni białko NadA dzięki którym przylega do powierzchni nabłonka oraz może zwiększyć stany zapalne.²⁵⁾ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23240160
• Neisseira g. często infekuje drogi rodne kobiet. Zwiększa tam cytokinę IL-17 jednak jej zablokowanie powoduje wydłużenie walki organizmu z infekcją ze względu na niską produkcje neutrofili. ²⁶⁾ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20107432
• Neisseria g. jest odporna na ataki neutrofili(komórki układu odpornościowego), gdyż wytwarza czynniki wirulencji które ją przed nimi bronią. ²⁷⁾ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25605868
• Geny GyrA i parC w/w bakterii są odpowiedzialne za jej odporność na antybiotyk ciprofloksacynę.
• Neisseria meningitidis jest bakterią infekującą nosogardziel u ludzi. Posiada na swojej powierzchni takie białka jak Opa i Opc dzięki którym przylega do komórek organizmu człowieka. Z kolei poryny A i B pozwalają na przyleganie i penetrację komórek. Białko fhbp z kolei wraz z czynnikiem H pozwalają jej przetrwać w krwii czowieka a białko NadA powoduje stany zapalne poprzez pobudzanie cytokin zapalnych. ²⁸⁾ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23240160

Co wykazuje działanie antybakteryjne względem Meningokoków i gonokoków (jakimi są bakterie z grupy Neisseria) 

• Cussonia to drzewo z którego kory/liści nalewka działa na pseudomonas aeruginosa, gronkowca zlocistego oraz na Neisseria gonorrhaoeae. ²⁹⁾ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20298772
• Terminalia macroptera to drzewo z którego związki wykazują dzialanie antybakteryjne względem neisseria ³⁰⁾ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12480115
• Jacaranda cuspidifolia to kolejne (nieznane mi) drzewo z posiadające w sobie działanie antybakteryjne vs neisseria g. jak i też vs syfilis, streptococcus pyogenes, gronkowiec złocisty, staphylococcus epidermidis, enterobacter aerogenes. (nalewka) ³¹⁾ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21663482
• Physalis angulata to roślina, która zawiera w sobie związki takie jak physalin B,D,F i G, wykazuje właściwości antybakteryjne względem gronkowca złocistego, e.coli, candida albicans oraz neisseria g. ³²⁾ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16410969
• Coscinium fenestratum(yellow vine) to roślina z której ekstrakt z łodygi wykazuje działanie bakteriobojcze względem neisseria g. Wynika to z obecności berberyny – substancji bakteriobójczej (i nie tylko). ³³⁾ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19429310
• Arctostaphylos uva ursi (kinnikinnick or bearberry)(Mącznica lekarska), Hydrastis canadensis (goldenseal)(Gorzknik kanadyjski), Prunus serotina (black cherry)(Czeremcha amerykańska) i Rhodiola rosea (roseroot)(Różeniec górski) wykazują działanie antybakteryjne względem neisseria g. ³⁴⁾ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21301385
• Lactobacillus crispatus hamuje wzrost neisseiria g. oraz gardnerella vaginalis ³⁵⁾ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26652855
• Sok z jagód (i zapewne same jagody) hamuje przyleganie neisseria meningitidis do komórek nabłonka(takie samo działanie ma np. sok z żurawiny) ³⁶⁾ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21086548 ³⁷⁾ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21086548
• Lactobacillus gasseri również hamuje nesseira g. ³⁸⁾ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21329492
• Dąb ostrolistny(Quercus ilex), a dokładniej nalewka z liści wykazuje działanie przeciwgrzybicze i przeciwbakteryjne. Zwalcza Alterneria alternata, Aspergillus flavus, Fusarium oxysporum, Penicillum spp., Candida Albicans oraz Brucella, Bacillus, Enterobacter, Neisseria, Pseudomonas i Escherichia coli. ³⁹⁾ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15103667
• Bazylia azjatycka(Ocimum sanctum) (nalewka z liści) – eugenol to substancja zawarta w tej odmianie bazyli, działająca na Neisseiree gonnorhoeae. ⁴⁰⁾ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18565739
• Drynaria quercifolia(jakaś odmiana paproci) i Annona squamosa (flaszowiec łuskowaty – krzew) – ekstrakty z tych roślin wykazują dzialanie antybakteryjne względem neisseria gonorrhoeae ⁴¹⁾ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15668617
• Niskie poziomy l-cystyny hamują wirulencję N.gonorrhoeae. ⁴²⁾ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22138345
• Spermina(wytwarzana przez spermidyne a ta znajduje się w męskiej spermie) powoduje zahamowanie tworzenia biofilmu bakteryjnego przez Neisserie g. ⁴³⁾ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23506248
• Świeży czosnek działa bakteriobójczo na enterococcus faecalis, neisseria gonorrhoeae i gronkowca zlocistego(zmiażdzyć, odczekać 5min i zjeść, jeśli jest w buzi to przezuwać z np.posiekaną marchewką przez pare minut). ⁴⁴⁾ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16041728
• Irvingia gabonensis(Mango Afrykańskie)(nalewka z kory drzewa) zawiera w sobie szereg substancji które wykazują działanie bakteriobójcze względem Neisseria g. jak i względem Candida. ⁴⁵⁾ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17766070
• Strączyniec oskrzydlony(Cassia alata) to roślina z Ameryki Południowej z którego nalewka z liści i korzenia wykazuje działanie antybakteryjne względem Neisseria g. ⁴⁶⁾ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25834492
• Pinocembrin to flawon, który wykazuje działanie antyoksydacyjne i antybakteryjne względem Neisseria g. Zawarty jest w liściach damiana(Turnera diffusa), propolisie i chińskim imbirze(Boesenbergia rotunda). ⁴⁷⁾en.wikipedia.org/wiki/Pinocembrin ⁴⁸⁾ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20921932
• Tarchonanthus camphoratus i to drzewo Afrykańskie z którego ekstrakt wykazuje b.dobre działanie anty neisseria g. ⁴⁹⁾ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20561928
• Terminalia paniculata to drzewo z którego korzenia(ekstrakt) wykazano w badaniu działanie antybakteryjne względem neisseira g., candida albicans (grzyb) oraz h.ducreyi. ⁵⁰⁾ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25427632
• Probiotyk L. casei DG wykazuje działanie bakteriobojcze względem Neisseria genera a Lactobacilus acidophilus LA-5 i Bifidobacterium BB-12 bakteriostatyczne względem tej bakterii. ⁵¹⁾ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27031452
• Wysokie dawki nystatyny hamują N.gonorrhoeae ⁵²⁾ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/404273
• Probiotyk Lactobacillus jensenii hamuje przyleganie bakterii neisseria g. do śródbłonka. ⁵³⁾ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20385752
• Luteolina(nie mylić z luteiną!) hamuje namnażanie się neisseria g. ⁵⁴⁾ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11297015
• Lactobacillus crispatus and Lactobacillus jensenii poprzez produkcję h2o2 chronią kobiece genitalia przed neisserią g. ⁵⁵⁾ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12438404
• Terminalia macroptera (ekstrakt z liści) wykazuje działanie antybakteryjne względem n.gonorrhoeae ⁵⁶⁾ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12076813
• Czepetka kuminowa(Syzygium cumini) oraz roślina o nazwie Bridelia retusa wykazują działanie antybakteryjne względem n.gonorrhoeae ⁵⁷⁾ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25427632
• Praktycznie wszystkie probiotyki, które wytwarzają h2o2 hamują neisseria g. ⁵⁸⁾ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7963715
• Nienasycone długołańcuchowe kwasy tłuszczowe(od C16 do C20 np.kwas palmitynowy czy arachidowy) hamują wzrost neisseria gonorrhoae(ma to związek z przepuszczalnością ściany komórkowej tej bakterii). ⁵⁹⁾ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC421119/ ⁶⁰⁾pl.wikipedia.org/wiki/Kwasy_tłuszczowe
• Szałwia czerwona(Dan Shen / Salvia miltiorrhiza) posiada w sobie substancję salvianolic acid B, która przeciwdziała infekcji meningokokami oraz hamuje ich przyleganie do komórek. ⁶¹⁾ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26758445

Post wydał Ci się wartościowy?a może po prostu mnie lubisz ;)?podziel się nim na Facebooku i go udostępnij!

Polub tego bloga na FB, gdzie znajdziesz też dodatkowe newsy, których tutaj nie publikuje https://www.facebook.com/zdrowiebeztajemnic

Obserwuj mnie na instagramie www.instagram.com/premyslaw84

Głosuj i wybieraj kolejne tematy – prawa strona bloga – zakładka „Ankieta”